ABD merkezli Uluslararası Doğruluk Kontrolü Ağı (International Fact-Checking Network – IFCN), Norveç Kültür ve Eğitim Eski Bakanı Trine Skei Grande tarafından Nobel Barış Ödülüne aday gösterildi.
2015 yılından bu yana Florida Eyaleti’nin Tampa şehrinde faaliyetini sürdüren IFCN, 1975’ten beri faaliyetini sürdüren Poynter Enstitüsü‘ne bağlı olarak çalışan ve gazeteciliğin temel prensiplerinden biri olan teyit mekanizmasını daha yüksek standartlara çekmek için mücadele eden bir kurum.
Sahte haberlerin her zamankinden daha hızlı yayıldığı ve buna bağlı olarak toplumsal kutuplaşmaların arttığı bir dönemde yanlış bilgi sorunu her ülkenin gündemde. Özellikle ABD’nin gizli bir şeytani bir pedofil ağı tarafından yönetildiğini iddia eden QAnon komplo teorisine inanan ve ABD Başkanı Trump’ın 2020 Başkanlık Seçimlerini kazanmasına rağmen koltuğundan edildiğini savunan Trump taraftarları ABD Kongresi’ni basmasıyla birlikte yanlış bilgi ve dezenformasyonun ne gibi sonuçlara ulaşacağı konusunda ciddi bir gösterge oldu. Özellikle ABD’de Poynter ve IFCN özellikle Trump yönetimi döneminde yanlış bilgi ve yalan haber konusunda etkili çalışmalarıyla bilinmekte. Sadece bu da değil, kurum özellikle 2020’den beri damgasını vuran COVID-19 pandemisi sürecinde de, salgından daha da hızlı yayılan ve salgının yayılma hızını artıran dezenformasyonla ilgili Coronavirus Facts Alliance projesiyle dünya genelinde sahte haber ve halk sağlığını tehdit eden yanlış iddialarla güçlü bir mücadele ediyor.
IFCN ağının bir parçası olan ve Norveç’te yayın yapan NRK‘a konuşan Grande, 21 Ocak’taki Yeni ABD Başkanı Joe Biden’ın yemin töreninde yaptığı konuşmaya ve “Savaşta gerçek ilk kurban” cümlesine atıf yaparak, “birisinin hakikat ve yanlış haberleri alaşağı etmek için savaşması bence barışı sağlamaktır” diyor.
Uluslararası Doğruluk Kontrolü Ağı ne yapıyor?
IFCN’nin, teyitçiler için hazırladığı ilkeler kapsamında üye olmuş medya kurumlarını sürekli denetleyen ve bu kurumlar arasında işbirlikleri kurarak dünya genelinde olgu kontrölü üzerinde çeşitli çalışmalar yapan bağımsız bir kuruluş. Bugün 51 ülkede 79 onaylı imzacısı olan ağın Türkiye’deki onaylı kurumları Teyit ve Doğruluk Payı. Ayrıca şu anda kurumun direktörlük görevini Doğruluk Payı’nın kurucularından Baybars Örsek yürütüyor. Tüm ağ üyeleri her sene 2 Nisan’da Uluslararası Doğruluk Kontrolü Günü olarak kutlamakta ve aynı zamanda yedi senedir de GlobalFact konferansları düzenlemekte.
Baybars Örsek, Grande’nin IFCN’yi Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermesinin hemen ardından Poynter’da yaptığı açıklamada “İnsanlara topluluklarını ve yaşamlarını iyileştirmek için güvenilir bilgiler vermeye çabalarken, küresel çapta teyitçilerin çalışmalarını daha da ileriye taşımak için bu haberi kabul ediyor ve alçakgönüllülükle paylaşıyoruz” dedi.
